Efektywność psychoterapii on-line

Psychoterapia online staje się coraz bardziej powszechną formą terapii wybieraną przez ludzi potrzebujących pomocy. W obecnej sytuacji epidemiologicznej okazuje się być nieoceniona, a w przypadku niektórych osób, jest jedynym dostępnym sposobem uzyskania pomocy.

Od około 20 lat psychoterapia za pomocą komunikatorów wzbudza zainteresowanie badaczy, którzy starają się zweryfikować jej skuteczność, porównując ją z psychoterapią w kontakcie twarzą w twarz prowadzoną w gabinecie terapeutycznym. Większość badań nie wykazuje różnic pomiędzy skutecznością terapii online a terapii gabinetowej. Co więcej, badania przeprowadzone w 2013r. na Uniwersytecie w Zurichu dowodzą, że w przypadku niektórych pacjentów, psychoterapia online okazuje się bardziej skuteczną formą pomocy niż psychoterapia prowadzona w gabinecie.

Żeby odpowiedzieć sobie na pytanie, czy psychoterapia online jest skuteczna, potrzeba najpierw zrozumieć na czym właściwie polega psychoterapia. Psychoterapia przede wszystkim pozwala nam zobaczyć na nowo nasze życie. Uczy nas patrzenia z wielu perspektyw na różne sytuacje, które nam się przydarzają. Taka umiejętność jest bardzo ważna. Nie zawsze mamy wpływ na sytuacje, które nas spotykają (przykładowo strata pracy), jednak mamy wpływ na to, w jaki sposób tę sytuację postrzegamy i co dalej z nią zrobimy. W rozwiązywaniu problemów i wyzwań, jakie stawia przed nami życie, potrzebne jest nam zrozumienie. To właśnie w terapii otrzymujemy to zrozumienie od terapeuty. Wspólnie z terapeutą zastanawiamy się nad naszym życiem i zaczynamy lepiej rozumieć różne zdarzenia i nasze zachowania, nadając im nowe znaczenia. Wszystko to jest potrzebne, byśmy mogli na nowo kształtować nasze życie i dokonywać bardziej świadomych wyborów, korzystając z szerszego wachlarza poznanych zachowań. W ten sposób zachowanie, które przysparza nam cierpienia, możemy zastąpić takim, które przyniesie nam ulgę albo zapoczątkuje rozwój.

Interwencje używane przez terapeutów w terapii gabinetowej z powodzeniem znajdują swoje zastosowanie w terapii online, co potwierdzają badania Wale i współpracowników z 2006r. W Badaniach Murphy i Parnass i współpracowników z 2008r., mierzonych za pomocą skali subiektywnej oceny społecznego, psychologicznego i zawodowego funkcjonowania GAF, w którym mierzono satysfakcję klienta, porównując terapię gabinetową z terapią online, nie stwierdzono istotnych różnic.  Również zdaniem psychiatrów, biorących udział w wywiadach, telepsychiatria jest rzetelną formą pomocy.

Poza ogólnymi badaniami nad efektywnością psychoterapii online warto byłoby się również zastanowić bardziej indywidualnie, czy ta konkretnie forma pomocy będzie skuteczna w przypadku tego konkretnie klienta/pacjenta. Są w życiu momenty, przeżywane problemy, z którymi lepiej udać się do terapeuty w gabinecie na spotkanie twarzą w twarz. Czasami fizyczna bliskość drugiej osoby, w tym przypadku terapeuty, może okazać się bardzo potrzebna i pomocna. Warto zastanowić się nad taką formą pomocy w przypadku doświadczania myśli samobójczych, samookaleczeń, albo długotrwałego i głębokiego kryzysu.

Psychoterapia online ma również swoje ograniczenia techniczne. Zdarza się, że połączenie internetowe zostanie zerwane, co zakłóca swobodną komunikację. Pacjenci, którzy nie mogą zapewnić sobie odpowiedniej, odosobnionej przestrzeni do rozmowy, nie będą mogli skorzystać z takiej formy pomocy. Terapeutę obowiązują te same zasady, co w pracy twarzą w twarz – m.in. tajemnica zawodowa. Oznacza to, że na terapeucie spoczywa obowiązek zapewnienia ze swojej strony przestrzeni, potrzebnej do dochowania takiej tajemnicy. Terapeuta rozmawiając z pacjentem online powinien przebywać w pomieszczeniu, do którego nikt poza nim samym nie ma dostępu w trakcie sesji.  Jeśli pacjent nie czuje się bezpiecznie i coś go niepokoi, warto omówić z terapeutą jak dba o poufność.

Terapia online wymaga również od pacjenta sprawnego posługiwania się komputerem i aplikacją, za pośrednictwem której odbywa się sesja terapeutyczna.

Ta forma pracy terapeutycznej poza ograniczeniami, z których warto sobie zdawać sprawę, ma wiele zalet. Przede wszystkim to oszczędność czasu – brak dojazdów i dodatkowych kosztów z tym związanych. Terapia online może być odbywana z każdego zakątka świata, byleby było zachowane połączenie internetowe oraz odosobnione miejsce. Wobec tego mogą z niej skorzystać osoby mieszkające poza granicami kraju, które wolą odbywać sesje w swoim języku ojczystym. Terminy oczekiwania na wizyty online są zazwyczaj krótsze niż w przypadku wizyt twarzą w twarz w gabinecie. Warto te czynniki rozpatrzeć wybierając odpowiednią dla siebie formę kontaktu psychoterapeutycznego.

Podsumowując, psychoterapia online jest skuteczną formą pomocy, co pokazują liczne, wieloletnie badania, coraz bardziej dostępną, niosącą jednak pewne ograniczenia i niewskazaną dla niektórych pacjentów w indywidualnych przypadkach.

Autor: Sandra Zdzienicka